ABD’nin Kürt Kartı -Turan YAVUZ

KİTABIN ÖZETİ :

A. BİRİNCİ BÖLÜM : ABD başkanı George Bush’un
körfez krizi başladığında kürt kartını nasıl kullanmaya çalıştığını
anlatmakla başlıyor. Kürtlerin kaderi Bush’un yazlık evi
Kenneburnkport’taki bir balık avında Körfez Savaşı başlamadan 6 ay önce
tayin edilmişti.

B. İKİNCİ BÖLÜM : Bu bölümde geçmiş
anlatılmaktadır. 1946 yılında İran’da kurulan ve kısa ömürlü olan
Kürdistan cumhuriyetinden itibaren 1970’lerin başına kadar bölgedeki
güçlerin ve ABD’nin soruna nasıl baktıkları anlatılmaktadır.

C.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM : Bu bölümde ABD’nin siyasi ve kirli işler tarihine, ünlü
“Pike Raporu” olarak geçmiş olan ve 1970’li yıllarda ABD’nin İran ile
birlikte, Kürtlere karşı oynadığı oyunları ele alıyor.

D.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM : Bu bölümde; 1970’lerin sonunu konu ediyor. Bu bölüm
Molla Mustafa Barzani’nin ABD’de kaldığı yıllarda, ABD Başkanı Jimmy
Carter’e yazdığı mektupları göz önüne seriyor. Bu arada 1979 yılında
“Devrimci Muhafızlar” adıyla Tahran’daki ABD Büyük Elçiliğini ele
geçiren öğrencilerin, büyükelçilik kasalarında bularak yayınladıkları
CİA kriptoları ve kürtlerle ilgili bir CİA raporuna da bu bölümde yer
verilmiştir.

E. BEŞİNCİ BÖLÜM : İran ile Irak arasında 1980
yılında patlak veren savaş ile başlıyor ve 1980’li yıllarda kürtlerin
bu çatışmada ve bölgede oynadıkları role değiniyor.

F. ALTINCI
VE YEDİNCİ BÖLÜM : Bu iki bölümde kürtlerin, ABD körfez senaryolarında
nasıl yer aldıklarına değiniliyor. Başkan Bush yaptığı bir konuşmada
Irak halkını Saddam’a karşı ayaklanmaya çağırmıştır. Ayaklanma
çağrısını yanlış gruplar değerlendirmişlerdir.

G. SEKİZİNCİ
BÖLÜM : Bu Bölümde, Kürt mülteci krizi ile birlikte Cumhurbaşkanı
Turgut ÖZAL İle George Bush arasındaki dostluk, kürtlerin geleceklerini
nasıl etkiledi? Özal devreye girmeseydi bugün İncirlik’teki Çekiç Güç
olur muydu? Daha da önemlisi, başkan Bush’un Kürtlere yaklaşımı
nasıldı? Sorularına cevap aramaktadır.

H. DOKUZUNCU BÖLÜM :
Amerikan yönetiminin 1992 yılındaki Kürt yaklaşımını anlatıyor. Ayrıca,
George Bush’un Kürtlere yönelik politikasında önemli bir rol oynayan
iki önemli raporda ayrıntılarıyla ele alınıyor.

I. ONUNCU BÖLÜM
: “şimdi ne olacak?” Başlığını taşıyor. 3 kasım 1992’de ABD’de
başkanlık seçimleri yapıldı ve Amerikan halkı başkan Bush’u emekliye
sevk etti. Şimdi Amerika Bill Clinton dönemine başlıyor. Yani
1968’liler iktidarda. Bu dönemde ABD-TÜRK ve ABD-KÜRT ilişkileri nasıl
olacak? Yeni iktidarda kimler var? Gibi sorulara cevap veriyor.

SONUÇ OLARAK :

ABD
Kuzey Irak’ta bir bağımsız Kürt devleti istiyor mu? Washington bölgede
bir Kürt devleti kurulmasına gözmü yumuyor? Bu sorular uzun bir süredir
tartışılmakta, kimine göre dünyanın şu sıralardaki tek süper gücü
gözetiminde Kuzey Irak’ta bir kürt devleti kurulmaktadır, kimine görede
ABD’nin buna ne gücü vardır, nede eğilimi. İşin enteresan tarafı tüm bu
sorulara cevap net bir şekilde hayır değildir.

2 nci dünya
savaşından bu yana ABD Ortadoğu bölgesinde Kürtler ile uzun bir süre
flört etmiştir. Bu yakınlık 1975 yılında CİA’nın İran ile birlikte
Irak’taki Kürt gruplarını silahlandırdığı yıllarda doruk noktasına
çıkmıştır. Ancak daha sonra Henry Kissinger’in Molla Mustafa Barzani’yi
Saddam Hüseyin’e karşı yapayalnız bırakması, Washington’un Kürtleri
sadece bir “kart” olarak kullandığını ortaya çıkarmıştır. Bir başka
deyişle ABD için Kürtler satranç tahtasında nereye, nasıl gideceği
önceden hesaplanmış piyonlardan başka birşey değildir.

ABD geçen
yılki körfez krizine kadar Kürtlere yönelik satranç stratejisini
sürdürdü. Aynı dönemlerde Cumhurbaşkanı Turgut Özal’da Kürt sorunu
konusunda adeta tavla oynarmışcasına davranıyordu. Yani zarı atıp gelen
sayıya göre hareket ediyordu.

Savaştan sonra ise roller değişti.
Türkiye izlediği politika ile Kürt sorunu ile daha fazla aşır neşir
oldu. Kendisine bir strateji saptamaya başladı. Sözkonusu strateji
henüz tamamlanmamış olsa bile, Türkiye artık geleceğe yönelik planlar
yapmaya başladı. Kısacası tavla yerini satranca bıraktı.

Aynı
sıralarda ise Washinton’da tavla satrancın yerini alıyordu. Soğuk
savaşın sona ermesi ve körfez krizi ile birlikte gelen belirsizlikler
ABD’nin ortadoğunun kaygan kumlarında bir strateji saptamasını
engellemektedir.

Bugüne kadar Washington’un kesin çizgiler ile
saptanmış bir Kürt politikası bulunmuyor. Ancak, geçen yıl Kuzey
Irak’ta yapılan Kürt seçimleri, kurulan parlemento, atanan bir başbakan
ve bunun sonucunda bir araya getirilen bir ordu Washington’dan gelecek
“yeşil ışığı” beklemeye koyuldu. Yeşil ışığın ne zaman yakılacağı da
ABD’nin 42 nci başkanı seçilen Bill CLİNTON iktidarının önümüzdeki
dönemde yapacağı çıkar saptamalarına bağlı olacaktır.

SONUÇ :

A. KİTABIN ANA FİKRİ :

ABD’nin
Kürt politikasındaki amacı şimdilik, Saddam’dan kurtulma çabalarına
hizmet etmektedir. Ancak K.Irak’ta kurulan parlemento, oluşturulan bir
ordu, yani belki bağımsız bir Kürt devleti, Washington’dan gelecek
yeşil ışığı beklemektedir.

B. KİTABIN GETİRDİĞİ YENİLİKLER : Yoktur.

C. KİTAP HAKKINDA GENEL DEĞERLENDİRME VE TEKLİFLER :

Eser
ABD’nin birçok insan tarafından bilinmeyen yakın geçmiş zaman ve orta
vade politikalarını belgeleriyle birlikte ortaya koyması dolayısıyla
okunması gereken faydalı bir eserdir.