Türkiye madenler
bakımından zengin bir ülkedir. Ayrıca bazı madenler bakımından dünyanın
önemli ülkeleri arasındadır. Türkiye'nin madenlerinin tamamı henüz
belirlenmemiştir. Her yıl yeni maden yataklarının bulunması bunun
kanıtıdır.
Ülkemizin madenciliğinin şu andaki üretimi, tümüyle kendi endüstri
kuruluşlarımızın gereksinimine yönelik değildir. Bir kısmı ham olarak
ya da yarı işlenmiş halde dışarı satılmaktadır.
Bir madenin işletilmesinin karlı olabilmesi için; "cevher oranı" Yedekleriyle birlikte belirtilen miktarı fazla olmalıdır.
Anadolu, madenciliğin eskilere dayandığı bir yerdir. Ancak cumhuriyetin
ilanından sonra kurulan maden teknik ve arama (M.T.A) enstitüsü,
madenciliğimizi ciddi biçimde ele alınmasına yönelik olan bir
kuruluştur. Bu kuruluş, arama çalışmaları gerçekleştirirken yine
cumhuriyet döneminde kurulan ETİBANK, işletme ve pazarlama işlerini
yürütmeye başlamıştır. Bu devlet kuruluşlarından başka, özel sektör
kuruluşları da bulunmaktadır.
DEMİR
Türkiye'nin birçok yerinde çıkarılan bir madendir. Demir çıkarımının
%80'ini Doğu Anadolu bölgesi içerisinde kalan Divriği sağlar.
Balıkesir'de Eymir ve Çarmık, Ege Bölgesinde Ayazmand ve Torbalı,
Kahramanmaraş ile Kayseri arasında Faraşa ve Karamadazı, Sivas Hekimhan
arasında Hasan çelebi ve Doğu Marmara'da Çamdağı, önemli demir
alanlarıdır. Demir, endüstride en çok kullanılan maden cevheridir. Bu
nedenle demir-çelik endüstrisinde ana maddedir.
KROM
Sert, paslanmaz ve iyi parlatılan bir madendir. Kaplamacılık ve çelik
yapımında yaygın olarak kullanılır. Türkiye'de yaygın olarak çıkarılan
madenlerden biride kromdur. En zengin krom yatakları; Elazığ'da
Guleman, Batı akdenizde (fethiye, marmaris arasında) Dalaman havzası,
Kütahya ile Bursa arası ve Eskişehir'in doğusundaki Seyitgazi'de yer
alır. Adana'nın kuzeyindeki Akdağ yöresinde de yeni krom yatakları
bulunmuştur. Akdağ krom yatakları, Dünyanın en zengin yataklarıdır.
Türkiye, krom çıkarımında dünyada 3. sıradadır. Türkiye, çıkardığı
kromu büyük ölçüde cevher olarak satmaktadır. Bu nedenle çıkarımını dış
taleplere bağlı olarak ayarlamaktadır.
BAKIR
Kolay işenen bir madendir. Elazığ'da maden (Ergani bakır işletmeleri),
Artvin'de Murgul (Göktaş) ve Kastamonu'da Küre bakır çıkartılan
yerlerdir. Rize Çayeli'de yeni bakır yatakları bulunmuştur.
BOR
Kullanım alanı yaygın olan bu maden,boraks ve asitborik elde edilmesi
bakımından da önemlidir. Balıkesir'de Sultançayırı ve Bigadiç
Eskişehir'de Seyitgazi ve Kütahya çevresi önemli çıkarım alanlarıdır.
Türkiye, bor minarellerinde dünyanın en zengin ülkesidir.
BOKSİT
Konya'nın Seydişehir ilçesi ile Antalya'nın Akseki ilçesinde çıkarılır.
Bu iki çıkarım alanı da Antalya bölümünde yer alır. Alüminyumun
hammaddesidir.
KÜKÜRT
Isparta'nın Keçiborlu ilçesi ile Denizli'nin Sarayköy ilçesinde bulunmaktadır.
MANGANEZ
Zonguldak'ın Ereğli ve Artvin'in Borkça (Göktaş) çevrelerinde çıkartılır. Denizli Tavas'ta yeni yatakları bulunmuştur
CİVA
İzmir'in Ödemiş ve Karaburun, Konya'nın Sarayönü çevresinde ve ayrıca Niğde civarlarında çıkartılır.
TUZ
Çeşitli yollarla elde edilen bir doğal kaynaktır. Kayatuzu olarak
çıkartıldığı gibi, deniz suyundan ve açık işletme olarak Tuz gölünden
de elde edilir. En fazla tuz üretimi İzmir'deki Çamaltı tuzlasında,
deniz suyundan elde edilir. Çankırı, Erzurum, Kars, Nevşehir, Kırşehir,
Yozgat ve Konya'da işletilmektedir.Türkiye, birçok madende zengin bir
ülkedir. Bu madenlerden bazıları turistlik eşya yapımında önem taşır.
Lületaşı (Eskişehir'de) ve oltutaşı (Erzurum'da) bu özellikte olanların
en önemlileridir.
TAŞ KÖMÜRÜ (Maden kömürü)
Yurdumuzda tüketilen enerji kaynakları arasında taş kömürünün önemli
bir yeri vardır. Ayrıca demir-çelik ve kimya sanayiilerinin önemli ham
maddesidir. Başlıca taş kömürü yataklarımız; Zonguldak ve
çevresindedir. Burası Türkiye'nin tek maden kömürü havzasıdır. Bir
milyon tonu aşan rezervi vardır.
LİNYİT
Yaygın olarak hemen her bölgemizde çıkarılır. Ege bölgesi linyitleri
oldukça kalitelidir. Manisa'da Soma, Kütahya'da Tavşanlı, Tunçbilek ve
Değirmisaz, Amasya'da Çeltek ve Erzurum en önemli çıkarım yerleridir.
Kahramanmaraş'ın Elbistan, Muğla'nın Yatağan linyitlerinin kalori
değeri düşüktür. Bu nedenle termik santrallerde kullanılır.
PETROL
Günümüzde önemli bir enerji kaynağı olan petrol, aynı zamanda kimya
sanayiinin de ham maddesidir. Yurdumuzdaki petrol yatakları fazla
zengin değildir. Mevcut petrol yataklarımız daha çok Güneydoğu Anadolu
Bölgesi'nde Batman, Siirt ve Diyarbakır'dadır. Adıyaman, Şanlı Urfa ve
Mardin'de de petrol yatakları vardır. Üretilen petrol, ihtiyacımızın
çok az bir kısmını (1/7) karşılamaktadır. Geri kalan kısmını dışardan
karşılamaktayız.
Yurdumuzda ham petrolün arıtılması için rafineriler kurulmuştur.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde üretilen ham petrolün bir kısmı Batman
Rafinerisine, bir kısmı da Batman-İskenderun boru hattı ile Dörtyol'a
gönderilmektedir. Buradan da tankerlerle Ataş, İzmir ve İzmit
rafinerilerine taşınmaktadır. İskenderun Körfezi ile Kırıkkale
arasındaki petrol boru hattı ile de Kırıkkale Rafinerisine ham petrol
aktarılmaktadır. Ayrıca Türkiye-Irak boru hattı ile Irak petrollerinin
bir kısmı Yumurtalık Limanı'na taşınmaktadır. Bu taşımacılıktan Ülkemiz
önemli bir gelir sağlamaktadır. Azerbaycan petrolünün de yapılacak boru
hattı ile İskenderun Körfezi'ne getirilmesi planlanmaktadır. Yurdumuzda
petrol aramalarına hızla devam edilmektedir.
Türkiye'de su gücünden elde edilen elektrik enerjisi üretimi her geçen
gün artmaktadır. Barajlara dayalı elektrik üreten pek çok hidroelektrik
santralimiz vardır. Bunların başlıcaları; ******, Karakaya, Keban,
Hasan Uğurlu, Demirköprü,
Hasan Polatkan, Oymapınar ve Hirfanh hidroelektrik santralleridir.
Bunların yanında yapımı devam eden hidroelektrik santrallerimiz de
vardır.
Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) ile Fırat ve Dicle üzerinde 21 baraj,
17 hidroelektrik santrali yapımı öngörülmektedir. Bu proje ile elde
edilecek hidroelektrik enerji, Türkiye'deki mevcut hidroelektrik
enerjiden çok daha fazla olacaktır.
Ayrıca, Denizli yakınlarında Sarayköy'de yüksek sıcaklıktaki su
buharından enerji elde edilmektedir. Bu tür enerjiye "Jeotermal enerji"
denir. Birçok yerinde çeşitli sıcaklıkta termal kaynaklar bulunan
yurdumuz, bu enerji kaynağı açısından da şanslı görülmektedir. Yine
yurdumuzun çeşitli yerlerinde güneş enerjisinden ısı enerjisi olarak
yararlanılmaktadır. Yurdumuzda doğal gazdan da faydalanılmaktadır. Bir
miktar yerli üretimin yanı sıra Rusya Federasyonu'ndan borularla,
Cezayir'den de deniz yolu ile doğal gaz getirilmektedir. Özellikle
büyük kentlerimizde daha çok kışın ısınmada kullanılan doğal gaz, hava
kirliliğini de büyük ölçüde önlemektedir.
Konu: MADENLER 
C.tesi Ekim 25, 2008 2:30 pm