Duyu Organları

Sinir sistemine sahip canlılarda sisteme bilgi girişi çeşitli
özelleşmiş hücreler aracılığıyla yapılır. Reseptör adı verilen bu
hücreler, dış etmen ile sinir sisteminin karşılaşma noktası olup, bu
hücreler dış etkii algılamak ve bunu sinir sisteminde iletilebilir form
olan impulsa çevirmek zorundadır.

Gelişmiş canlılarda çevreden gelen uyarıları alabilecek özelleşmiş
reseptörlerin yoğunlaştığı organlara duyu organları denir. Duyu
organlarındaki reseptörlerle alınan uyarılar duyu nöronlarına aktarılır
duyu nöronları da uyartıları merkezi sinir sistemine aktararak uygun
tepkilerin oluşmasını sağlar. Oluşan tepki motor nöronları vasıtası ile
tepki (efektör) organlarına iletilir ve tepki organlarının faaliyeti
başlar.

Duyu reseptörleri uyarılma şekline göre dörde ayrılır;

* Kemoreseptörler: Kimyasal uyarılara karşı duyarlıdırlar. Burun ve dildeki reseptörler kemoreseptörlerdir.

* Fotoreseptörler: Işığa karşı duyarlıdırlar. Gözde bulunan reseptörler fotoreseptörlerdir.

* Mekanoreseptörler: Dokunma, sıcaklık, titreşim, basınç gibi mekanik
uyarılara karşı duyarlıdırlar. Deri ve kulaktaki reseptörler
mekanoreseptörlerdir.

* Termoreseptör: Soğuk ve sıcaklık duyusuna duyarlı reseptörlerdir. Deri ve iç organlarımızda bulunurlar.

Farklı reseptörlerde duyunun algılanması ve iletilmesi fizyolojik
olarak aynı yöntemlerle gerçekleştirilir. Her reseptör, dışardan
duyarlı olduğu uyarıyı algılar ve bu uyarıya bağlı olarak bağlı olduğu
sinir hücrelerinde “sinir iletimi - impuls” oluştururlar.

Aynı tip uyaranlar farklı duyu organında farklı etkiler
oluşturabilirler. Örneğin; ateşin alevi gözde ışık, kulakta ses, deride
ısı duyusu oluşturur. Çünkü bu organların üzerinde sadece belirli
etkilere duyarlı reseptörler vardır.

Duyu organlarını ve görevlerini şu başlıklar altında incelemek mümkündür:

¦ Dokunma organı (Organum tactus) : Isı, ağrı ve temas ile ilgili hisleri alır.
¦ Görme organı (Organum visus) : Görme ile ilgilidir.
¦ İşitme ve Denge organı (Organum vestibulocochleare) : İşitme ve denge ile ilgili duyuları
alır.
¦ Koku organı (Organum olfactus) : Koku alma işini yapar.
¦ Tat organı (Organum gustus) : Tat alma işini yapar.