Doğum öncesi bakım

Kendiniz ve bebeğiniz için yapabileceğiniz en önemli şey, hamile
olduğunuzdan kuşkulandığınız anda doğum öncesi bakıma başvurmaktır.

Birçok kadın bir doğum uzmanından ya da doğum öncesi bakım sağlayan
başka bir doktordan randevu aldığında, hamile olduğunu biliyordur. Tüm
semptomlar görülmektedir ve evde yaptıkları bir gebelik testi pozitif
sonuç vermiştir. Hamileliğiniz bir testle doğrulanmadıysa, doktorunuzun
muayenehanesinde bir test yaptırabilirsiniz.

Doktorların çoğu, bir adet gecikir gecikmez özellikle hamile kalmaya
çalışıyorsanız doğum öncesi bakıma başvurulmasını önermektedir. En
fazla iki adetin gecikmesini bekleyebilirsiniz.

Doktora gittiğinizde ayrıntılı bir sağlık formu doldurursunuz ve
doktorunuz, soruna yol açacak ya da hamilelik sırasında özel önlemleri
gerektirecek, önceden varolan bazı durumların söz konusu olup
olmadığını anlamak için aile öykünüz ve genel sağlığınız hakkında
birçok soru sorar.

Ne zaman gebe kaldığınızı öğrenmek önemlidir, bu nedenle doktor bebeğin
ne zaman doğacağını kesin olarak belirlemek için adet düzeniniz
hakkında sorular sorar. Ancak bu yalnızca bir tahmindir. Bebeklerin
çoğu tam beklendikleri gün doğmazlar. Bir bebeğin tahmin edilen
tarihten 2 hafta önce ile 2 hafta sonrası arasında doğması tamamen
normaldir.

Tıbbi öykünüzü öğrendikten sonra, doktorunuz fiziksel bir muayene ve
bir pelvis muayenesi yapar. Tipik olarak, ilk vizitten sonra genellikle
hamileliğin son haftalarına kadar pelvis muayenesi bir daha yapılmaz, o
zaman da doğumun yakın olup olmadığını belirlemek için yapılır. Kan ve
idrar tahlilleri ilk vizitte yapılır.

Vizit genellikle doktorun sizinle hamilelik konusunda tartışması,
beslenme, kilo alma ve egzersiz konusunda öğütlerde bulunması ve
vajinal kanama gibi potansiyel komplikasyonlar konusunda sizi
uyarmasıyla son bulur.

İlk vizitten sonra, düzenli vizitleriniz, ağırlık ve kan basıncınızın
belirlenmesiyle başlar, ayrıca tahlil için bir idrar örneği vermeniz
istenir. Doktorunuz, baş ağrısı, görmede değişiklikler, karın ağrısı,
mide bulantısı, kusma, bacaklarda ya da ayaklarda şişme ya da vajinal
kanama gibi sorunların olup olmadığını öğrenmek ister. Doktorunuza
sormak için, ay boyunca aklınıza gelen soruları not edin.

Gebeliğin 10 ila 12 haftasından sonra, vizitin heyecan verici bir
parçası, bebeğinizin bir Doppler aletiyle (bir ses yükseltme aracı)
teşhis edilen kalp atışını dinlemektir.

Doktorunuz bebeğin uygun bir şekilde büyüyüp büyümediğini anlamak için
karnınızı muayene edecektir. Bazen, döllenmenin gerçekleştiğini
düşündüğünüz zaman ile ceninin büyüklüğü arasında bir çelişki olur.
Ceninin yaşı söz konusu olduğunda, doktor, ceninin düşünüldüğünden daha
büyük olup olmadığını belirlemek için bir ultrason muayenesinin
yapılmasını isteyebilir. Bu, doktorun bebeğin kafatasının genişliğini
ölçmesi için, ceninin bir resmini kaydetmek üzere yüksek frekanslı ses
dalgalarını kullanan acısız bir testtir. Ultrasonografi denilen bu
testle, son adet döneminden 7 hafta sonra cenin de görülebilir.

Bedene müdahale etmeden sağlık hakkında yaşamsal bilgiler edinilmesini
sağlaması açısından, ultrason testi doğum uzmanlarının pratiğinde
önemli bir etki yaratmıştır. Cenin yaşını belirlemek için
kullanılmasının yanı sıra, birden fazla bebek taşıyıp taşımadığınızı,
bebeğin bütün kısımlarının tamam olup olmadığını, uygun bir şekilde
büyüyüp büyümediğini, plasentanın konumunu ve bazı durumlarda çocuğun
cinsiyetini de açık bir şekilde gösterebilir.

Bazı doktorların muayenehanelerinde küçük ultrason cihazları vardır ve
anneyi bebeğin hayatta ve aktif olduğuna ikna etmek için doğum öncesi
vizitler sırasında kullanırlar. Ancak genellikle bu birimler cenin
hakkında çok ayrıntılı bilgi sağlayamazlar, bu nedenle ultrason
incelemelerinin büyük kısmı hastanelerde ya da radyoloji merkezlerinde
yapılır.


DOGUM ONCESI BAKIMIN ONEMI


Gebelik; aileye yeni bir üye katılımının beklentisi ve heyecanıyla
yaşanılan çok önemli bir süreçtir. Bu süreçte verilen doğum öncesi
bakımla; anne karnındaki bebek gelişiminin yakından takip edilmesi,
gebelikteki risk oranlarının saptanması, gereksiz müdahalelerden
kaçınılması, anne ve bebek ölümlerinin önlenmesi veya asgariye
indirilmesi amaçlanmaktadır.

Gebeliğin hedeflendiği şekilde; sağlıklı bir bebek ve sağlıklı bir
anneyle sonuçlanması, gebenin ve ona bakım veren sağlık ekibinin görev
ve sorumluluğu kapsamındadır.

İngiltere de 1915 yılına kadar gebeler ancak doğum anında doktor veya
ebe tarafından görülebiliyorlardı. Ülkemizde bunun önemi gün geçtikçe
daha iyi anlaşılmakla birlikte, halen büyük bir sorun olarak önemini
koruduğu dikkati çekmektedir.

Doğum öncesi bakım ebelerin ev ziyareti, gebelerin pratisyen hekimlere
gitmeleri veya daha ideal şekliyle konunun uzmanlarınca gerekli
lâboratuvar desteği altında kliniklerde izlenmeleri şeklinde olmalıdır.

Doğum öncesi bakım uygulamalarının prensipleri:

o Gebelik süresince beslenme ve diğer konularda gerekli eğitimin
verilmesi, fiziksel ve ruhsal iyilik halinin temini ve devamını
sağlamak.

o Doğumsal engel oluşumuna yol açabilecek nedenleri ortadan kaldırmak
veya zamanında tanının konmasının temini ile, bebeğin canlı, sağlıklı
ve gününde doğmasını sağlamak.

o Anne ve bebeğinin hayatını tehdit edebilecek veya sağlığını bozabilecek durumları tespit ve tedavi etmek.

o Anneyi sosyal, fiziksel, psikolojik ve eğitsel olarak en üst düzeye
çıkarmak suretiyle doğuma, emzirmeye ve bebek bakımına hazırlamak.

o Anneye; genel vücut bakımı, beslenme, aile planlaması, gebelikte
tehlike belirtileri, yeni doğanın bakımı ve ihtiyacı olabilecek diğer
konularda eğitim verilmesi sağlanabilir.

Son yıllarda tıbbi ve teknolojik gelişmelere paralel olarak hamilelik
bakımının zamanında ve etkin bir şekilde yapılması ile genetik
hastalıkların anne karnında iken tespit edilmesi ve gereken tedbirlerin
geç kalmadan önceden alınması sağlanmış, anne ve bebek ölümleri büyük
bir oranda azaltılmıştır.

Gebelik ve doğuma bağlı nedenlerle dünyada her yıl 600 bin kadın başka
hiçbir sağlık sorunları olmamasına rağmen yaşamını kaybetmektedir. Bu
kadınların ölüm nedenleri incelendiğinde, ilk sıralarda doğum öncesi
bakımla önlenebilecek kanama, iltihaplanma (enfeksiyon) ve gebelik
zehirlenmelerinin olduğu görülmektedir. Bu nedenle doğum öncesi bakım;
gebelik oluştuğu anda başlanmalı ve sağlıklı bir bebek dünyaya gelene
kadar aksatılmadan devam edilmelidir.

Sorun olmadan ilerleyen bir gebelikte, doktor tarafından aksi
söylenmediği takdirde planlı ve düzenli bir şekilde yapılması gereken
doğum öncesi bakım ve kontroller; gebeliğin ilk üç ayında bir kez, 4-7
nci aylar arasında ayda bir, 8 nci ayda 15 günde bir ve 9 ncu ayda ise
haftada bir kez olmak üzere yapılması gerekir. Kontrol süreleri ve bu
kontrollerde yapılacak işlemler aşağıdaki çizelgede belirtilmiştir.

Doğum Öncesi Bakım Periyodu:

İlk 12 Hafta :
Şikâyetlerin ve soruların dinlenmesi,
Psikolojik ve sosyal desteğin sağlanması,
risklerin belirlenmesi,
Sağlık durumunun değerlendirilmesi,
Genel danışmanlık hizmeti ve öneriler

13-24 Hafta :
Gelişimin ve ağırlık artışının takibi,
Nabız ve Kan basıncı kontrolleri
Rahim büyümesi
Çocuk kalp sesi takibi (ÇKS)
Beslenme ile ilgili öneriler
Şeker hastalığı yönünden değerlendirme(Şeker yükleme testi)
Genetik inceleme (Üçlü Tarama Testi)
Gerekirse Amniosentez (çocuk kesesinden su alınması)

28-32 Hafta :
Rahim içindeki bebeğin gelişimi
Gebelik krizleri yönünden takip
Tetanoz aşısının yapılması
Doğuma hazırlık
Bebek bakımı ve doğum kontrolü ile ilgili eğitimin verilmesi
Kan basıncı, nabız ve solunum = Normal & Şişlik (ödem) = Yok &
İdrarda albümin (protein) =Yok ise Diğer kontrollerde idrar tetkiki
gerekmez

34-36 Hafta :
Bebeğin gelişiminin takibi,
Annenin kan seviyesinin değerlendirilmesi
Bebeğin pozisyonu ve rahim içi yerleşimi
Doğum yapılacak merkezin belirlenmesi
Doğum belirtileri ve doğum yardımı
Meme muayenesi ve emzirme eğitimi
Doğum sonu aile planlaması eğitimi

37-38-39-40 Hafta :
Bebeğin geliş pozisyonunun tespiti
Doğum eylemi
Vücudun genel inceleme bulguları
Genel danışmanlık hizmetinin verilmesi