Boyun lenf bezlerinde şişme

Servikal Adenit

Boyundaki derin ve yüzeyel fasyalar arasında yer alan tonsiler,
submandibuler, submental, oksipital, yüzeyel ve derin juguler, nukkal,
spinal aksesuar ve transvers servikal lenf bezlerinin enfeksiyonudur.
Etkenler genellikle viruslar, S. aureus, grup A streptokok, diğer
streptokoklar, anaerob bakteriler, Bartonella henseleae, atipik
mikobakteriler ve Gram negatif basillerdir. Akut bilateral adenitler
daha çok viruslara ve grup A streptokoka, akut tek taraflı adenitler S.
aureus, grup A streptokok, anaerob bakteriler ve viruslara, subakut ve
kronik adenitler ise atipik mikobakteriler, tüberküloz, toksoplazmozis
ve kedi tırmığı hastalığı (Bartonella henseleae)�na bağlıdır. Nadiren
M. tuberculosis, mantarlar, T. gondii, F. tularencis, Y. pestis, HIV ve
C. diphtheriae da etken olarak karşımıza çıkabilir. Mikroorganizmalar
genellikle üst solunum yolu, tonsiller ve dişlerden veya travma yolu
ile, nadiren kan yolu ile lenf bezlerine gelir.

Klinik: Lenf bezi büyümesinin süresine ve tek veya iki taraflı olmasına
bağlı olarak değişir. Sistemik semptomlar genellikle yok veya hafiftir.
Birlikte etraf dokuda sellülit veya bakteriyemi varsa, yüksek ateş
görülebilir. Özellikle streptokok adenitlerinde başlangıçta üst solunum
yolu enfeksiyonu semptomları olabilir. Lenf bezi büyüklüğü 2-6 cm kadar
olabilir, en sık submandibular (% 50-60) ve üst servikal bezler (%
25-30) etkilenir. Bez üzerindeki deri genellikle hiperemiktir ve lokal
ısı artımı vardır. Vakaların yaklaşık ¼�ünde fluktuasyon alınır. Daha
çok S. aureus ve mikobakteri enfeksiyonlarında süpürasyon olabilir.
Lenf bezlerinin yoğun olarak bulunduğu diğer bölgeler (klavikula üstü,
aksilla ve inguinal bölge) kontrol edilmeli, dalak ve karaciğer
büyüklüğü araştırılmalıdır. Vücutta yaygın lenfadenopati ve
hepatosplenomegali varsa, servikal lenfadenopati genellikle sistemik
bir hastalığa (EBV, CMV gibi viral enfeksiyonlar, toksoplazmozis,
tüberküloz, kollajen doku hastalıkları, lösemi�) cevap olarak
gelişmiştir. Ağız boşluğu, farinks, burun, kulak, saçlı deri gibi lenf
drenajı boyundan geçen bölgelerin muayenesi ile muhtemel primer kaynak
ile ilgili bilgi elde edilir.

Komplikasyonlar: Abse formasyonu, sellülit, bakteriyemi, internal
juguler ven trombozu, etkene bağlı komplikasyonlar (akut romatizmal
ateş, glomerulonefrit, haşlanmış deri sendromu�)

Tanı: Hafif vakalarda klinik tanı yeterlidir. Ancak antibiyotik
tedavisine cevap alınamazsa, iğne aspirasyonu veya insizyon ile örnek
alınıp Gram, Wright ve Ziehl-Nielsen boyaları ile boyanıp incelenmeli,
gerekirse sitolojik ve patolojik yönden değerlendirilmelidir. Ağır
vakalarda tedaviye başlamadan örnek alınması uygun olur. Persistan,
8-12 haftada tanı konamamış adenitlerde ve neoplazi ile uyumlu bulgular
varsa (alt servikal ve supraklavikular lenfadenopatiler, kilo kaybı,
düşmeyen ateş, deriye ve derin dokulara yapışıklık)

Ayırıcı Tanı: Kabakulak, bakteriyel parotitis, diş abseleri, konjenital
boyun kitleleri (tiroglossal kanal kisti, brankial yarık kisti, kistik
higroma, epidermoid kist), boyun tümörleri (lenfoma, nörojenik
tümörler, tiroid tümörleri, parotis tümörleri, Kawasaki hastalığı, ilaç
reaksiyonları, kollajen doku hastalıkları, sarkoidoz,
retiküloendotelyozlar, depo hastalıkları.

Tedavi: Lenf bezinin fazla büyümediği, hassasiyetinin az olduğu ve
primer enfeksiyon odağının bulunmadığı hafif vakalarda antibiyotik
tedavisine gerek yoktur, lenf bezi küçülmeye başlayıncaya kadar
haftalık kontrollerle izlenmesi yeterlidir.

Büyüme devam ederse veya hasta başvurduğunda lenf bezi büyük (ancak 3
cm�den küçük), hassas, deri kızarık ve primer enfeksiyon odağı yoksa
oral empirik antibiyotik tedavisi başlanıp, küçülme oluncaya kadar
izlenir. Bu hastalarda antibiyotik olarak flucloxacillin, cephalexin,
clindamycin veya amoxicillin/clavulanate kullanılabilir.

Lenf bezi 3 cm veya daha büyükse, inflame ise, birlikte sellülit varsa
ve/veya sistemik semptom ve bulgular varsa, başlangıç antibiyotik
tedavisine cevap vermemişse, hastanın hospitalize edilmesi ve insizyon
veya dreya drenaj ile örnek alınıp incelenmesi uygun olur. Etken
saptanamamışsa, veya sonuçları beklerken parenteral clindamycin,
cefazolin + metronidazole, sulbactam/ampicillin veya vankomycin (veya
teikoplanin) + metronidazole tedavilerinden biri başlanabilir.