Yüz Felci

Yüz Felci Ne Demektir: Yüz hareketlerini (dudak, yanak, kaş,göz
çevresi) yapmamızı yüz siniri (fasial sinir) aracılığı ile sağlarız.
Beyinden gelen hareket emirlerini yüz siniri, yüz kaslarına ileterek
istediğimiz hareketleri yapmamızı sağlar. Eğer beyindeki veya yüz
sinirindeki bazı hastalıklar bu iletiyi engellerse yüz felci oluşur ve
yüz hareketleri kısmen ya da tamamen ortadan kaybolur. Yüz felci tıbbi
olarak fasial paralizi olarak ismlendirilir.

Yüz Siniri Nerededir: Beyin ile beyin sapı arasında yüz sinirini
oluşturacak lifler karışık bir şekilde gelir. Bu bölüm daha çok
Nöroloji ile ilgilidir. Beyin sapından sonra yüz siniri kıvrımlı biryol
izler. İç kulak yolundan geçerek, orta kulağında çevresini dolaşır ve
kulak arkasından doğru birkaç dal halinde yüz kaslarına ulaşır. Yüz
kaslarına ulaşmadan önce kulak önündeki tükrük bezinin içinden geçer.
İç kulak yolundan geçerken işitme siniri ile birlikte bulunur. Yolu
boyunca bazı dallar verir ve bu dallar çeşitli görevler yaparlar.
Gözyaşı bezinin salgısını, çene altındaki tükrük bezlerinin salgısını
ve dilin tat hücrelerinin görev yapmasını da yüz sinirinin dalları
sağlar.

Yüz Felcinin Nedenleri Nelerdir: Yüz felci beyinle beyin sapı
arasındaki veya beyin sapından yüz kaslarına kadar olan bölümdeki
birçok hastalığa bağlı olarak gelişebilir. Beyin-beyin sapı arasındaki
yüz felci nedenleri genellikle beyin kanamasına bağlıdır ve nöroloji
bölümünde incelenirler. Bu nedenlerle oluşan yüz felcine merkezi yüz
felci denir. Beyin sapından sonraki yüz siniri hastalıklarında oluşan
yüz felcine ise periferik yüz felci denir. Periferik yüz felci
yapabilecek bir çok sebep vardır:
-Bell Paralizisi: En sık görülen yüz felci nedenidir. Nedeni aslında
kesin değildir. Yüz sinirinin iç kulak çevresindeki bir bölümünde
iltihap oluştuğu düşünülmektedir. Soğuk ve rüzgara maruz kalmanın
etkili olduğu bilinmektedir.Sinirin fonksiyonunun kaybolması dışında
bir bulgu yoktur. Başka nörolojik bulgu olmamasıyla teşhis konur.
Genellikle tam olarak iyileşir.
-Ramsay-Hunt Sendromu: Virüslerin neden olduğu bir hastalıktır. Bell
paralizisindeki bulgulara ilave olarak ağrı ve dış kulak yolunda bazı
lezyonlar vardır. Tam iyileşme oranı Bell paralizisine göre biraz daha
azdır.
-Orta Kulak İltihapları: Çocuklarda akut orta kulak iltihabı büyüklerde
de kronik orta kulak iltihabı çevresindeki kemiği eriterek ya da mevcut
açıklıklardan ulaşarak yüz sinirine ulaşabilir ve yüz felci yapabilir.
-Sistemik Hastalıklar: Şeker hastalığı, hipertansiyon, nörit(sinir
iltihabı), vitamin eksikliği gibi vücudun diğer bölgalerinide
ilgilendiren hastalıklar.
-Tümöral Hastalıklar: Yüz sinirinin kendisinde veya yolu boyunca
geçtiği bölgelerdeki tümörler de yüz felci yapabilirler. Bu sinirler
iyi ya da kötü huylu olabilirler. Yüz siniri, kaslara gitmeden önce
kulak önündeki tükrük bezinin içinden de geçtiği için, bu tükrük bezi
tümörleri de yüz felci yapabilir.
-Travmalar: Kulak çevresine veya yüze gelen travmalar (darbeler) yüz sinirini hasara uğratarak yüz felci yapabilirler.
-Ameliyatlar: Kafa içinde, kulakta veya tükrük bezinde başka sebeplerle yapılan ameliyatlar sırasında yüz siniri yaralanabilir.

Ne Gibi Belirtiler Olur: Yüz sinirinin çalışmamasının en belirgin
bulgusu yüz hareketlerinin azlması veya kaybolmasıdır. Kaş kaldırma,
göz kapama, diş gösterme, gülme, yanak şişirme gibi hareketler bozulur.
Bunun dışında gözyaşı azalması, tükrük salgısının azalması, tat
duyusunun bozulması, gürültüye duyarlılık artışı gibi bulgularda
bulunabilir. Yüz felcini yapan asıl sebebe göre ilave bulgular
görülebilir.

Muayenede Ne Görülür: Muayenede ilk göze çarpan hastanın yüz
hareketlerini yapamamasıdır. En sık yüz felci nedeni olan Bell
paralizisinde başka bulgu yoktur. Ancak diğer sebeplerde ilave bulgular
olabilir. Bunlar arasında dış kulak yolunda lezyonlar, orta kulak
iltihabı bulguları, diğer nörolojik bulgular sayılabilir. Orta kulak
iltihabı veya bir orta kulak tümörü yoksa kulak muayenesi normal
görülür.

Ne Gibi Tetkikler Yapılır: En sık görülen Bell paralizisi için
muayenede başka bir hastalıktan şüphelenilmiyorsa genellikle bir tetkik
yapılmaz. Ancak tedavide verilen ilaçların yan etkisi olarak tansiyon
ve şeker yükselmesi olabildiği için tansiyon ve açlık kan şekeri
ölçümleri yapılabilir. genel olarak yapılabilecek tetkikler şunlardır:
-Açlık kan şekeri, tansiyon, kolesterol ölçümleri
-Kafa içinde veya tükrük bezi tümörlerinden şüpheleniliyorsa bilgisayarlı tomografi veya manyetik resonans
-İşitme testleri
-Gözyaşı miktarının test edilmesi (schirmer testi)
-EMG
-Elektrofizyolojik testler adı verilen ve sinir ileti hızını yada
sinirin hastalanma yüzdesini göstermeye yarayan testler (Bu testler
özellikle tedavi için ameliyat düşünülüyorsa uygulanır).

Teşhis Nasıl Konur: Yüz Felci teşhisi hastanın yüz hareketlerinin
bozulduğunun görülmesi ile konur. Ancak önemli olan asıl sebebin ne
olduğudur. Bunu araştırmak için şüphelenilen duruma uygun tetkikler
yapılır ve bir hastalık bulunursa onun tedavisi yapılır. Eğer ilk
muayene sırasında yüz felci dışında bir bulgu bulunmadıysa kan şekeri
ve tansiyon ölçümleri yapılır ve Bell paralizisi olduğu düşünülerek
tedaviye başlanır. İlaç tedavisi ile geçmeyen veye tekrar eden
durumlarda özellikle bilgisayarlı tomografi veya manyetik resonans gibi
tetkikler başta olmak üzere araştırmalar yapılabilir.

Nasıl Tedavi Edilir: Yüz felcinin tedaviside yine sebebe göre yapılır.
Bell paralizisinde tedavi ilaç tedavisidir. Hastanın diğer hastalıkları
izin verirse (tansiyon, şeker yüksekliği veya mide problemleri)
kortikosteroidler ve B vitamini ilaçlar verilir. Buna ilave olarak mide
için ilaçlar, göz kurumalarını önlemek için yapay gözyaşı veya
antibiyotikli kremler verilir. Hastanın dikkat etmesi gereken durumlar
olarak yüz kasları üzerine masaj yapılması, sıcak uygulamaları, yüz
kaslarını hareket ettirmek için sakız çiğnenmesi sayılabilir.
Ramsay-Hunt sendromunda ilave olarak virüslere karşı da ilaç verilir.
Eğer yüz felcinin başka bir sebebi bulunursa bu hastalık ilaç ya da
ameliyatla tedavi edilir. Bu tedaviler o hastalıkla ilgili bölümlerde
anlatılmıştır. Örneğin iç kulak tümörleri veya kronik orta kulak
iltihaplarına bağlı yüz felçleri ameliyat gerketiren hastalıklarken,
akut orta kulak iltihabına bağlı yüz felci kulak zarını çizmek ve
antibiyotik ile tedavi edilir.

Ameliyat Gerekli midir?: Yüz felcinin bazı sebepleri ameliyat
gerektirir. Yukarıda da bahsedildiği gibi tümör (kafa içinde veya
tükrük bezlerinde), kronik orta kulak iltihapları ameliyat gerektirir.
Ancak genellikle ilaçla tedavi edilen Bell paralizisi gibi
hastalıklarda bazen ameliyat gerektirir. Ne zaman ameliyat gerektiği
kesinlik kazanmış bir konu değildir. Buna karar verirken ilaca ne
derece yanıt alındığı, yüz felcinin derecesi, elektrofizyolojik
testlerin sonuçları ve başlangıçtan beri geçen zaman dikkate alınarak
karar verilir. Bu karar doktorunuz tarafından uygun şekilde
alınacaktır.

Ne Gibi Ameliyatlar Yapılmaktadır: Yüz felci sebebine göre değişik
ameliyatlar yapılmaktadır. İç kulak tümörlerinde kafa kemiklerini
açarak ya da kulak arkasından girerek tümör çıkartılmaya çalışılır.
Bazı iç kulak tümörlerinde henüz yüz felci gelişmemişse de ameliyat
sonrası oluşabilir. Yüz sinirinden kaynaklanan bir tümör varsa tümörle
beraber sinirin bir kısmıda çıkarılır. Geride kalan sinir kısmı
onarılmaya çalışılır ancak bunu için bazen başka sinirleri yüz
sinirleriyle birleştirmek gerekebilir. Kronik orta kulak iltihaplarına
bağlı yüz felcinde orta kulaktaki iltihap temizlenir ve yüz sinirini
saran kılıf açılarak iltihabın temizlenmesi sağlanır. Tükrük bezi
tümörlerine bağlı yüz felcinde tükrük bezi ile beraber yine sinirin
tümörle tutulan kısmıda çıkarılır. Bell paralizisi veya Ramsay-Hunt
sendromundaki yüz felcinde ilaç tedavisinin sonucuna göre eğer ameliyat
gerekirse genellikle yapılan işlem kulak arkasından girilerek sinire
ulaşmak ve etrafındaki kılıfı açmaktır.
Yüz sinirinin ilaçla ya da ameliyatla tedavi edilemeyeceği görüldüğünde
bazı yardımcı ameliyatlar yapılır. Bunlar arasında başka sinirlerle
hareket eden kasların yüze transferi, başka sinirlerin yüz sinirine
birleştirilmesi, göz kapaklarına altın ağırlık yerleştirilmesiile
gözlerin kapanmasının sağlanması gibi ameliyatlar yapılabilir.

Fizik Tedavi Gerekli midir?: Yüz kaslarına fizik tedavi yöntemlerinin
uygulanması yüz sinirine yeniden fonksiyon kazandıran yöntemler
değildir. Ancak özellikle uzun süren yüz felçlerinde yüz kasları
hareketsizlikten güçsüzleşirler ve daha sonra yüz siniri çalışsa bile
yüzde asimetri ve güç kaybı olabilir. Bu nedenle hastanın kendi kendine
uygulayabileceği masaj ve sakız çiğneme dışında fizik tedavi
uygulanması önerilmektedir.